نونیل فنل اتوکسیله

نونیل فنل اتوکسیله که با نام‌های نونیل فنل اتوکسیلات یا صابون هم شناخته می‌شود، سورفکتانت غیریونی است که مانند سایر سورفکتانت‌های غیر یونی مخلوطی از ترکیبات اتوکسیله با تعداد متفاوت واحدهای اتیلن اکساید می‌باشد و  بسته تعداد این واحدهای در گونه‌های صابون مول‌6، صابون مول‌10، صابون مول‌20، صابون مول‌ 30 و ... موجود می‌باشد. نونیل فنل‌های اتوکسیله در زمینه‌های مختلف مانند فرمولاسیون مواد شوینده و پاک‌کننده، امولسیفایرهای صنعتی، رنگ و رزین، پلیمریزاسیون امولسیونی و ... استفاده می‌شوند. این ترکیبات در هر جایی که نیاز به افزایش فعالیت سطحی باشد، کاربرد دارند. شویندگی، قدرت امولسیون کنندگی و قدرت حل‌کنندگی این مواد بسیار خوب است. گریدهای مختلف NPE در کل مشکلات قابل توجهی در حمل کردن و انبار کردن ندارد و ترکیبات فرار و خورنده‌­ای نیستند.

آلکیل مورد استفاده در ساختار نونیل فنل اتوکسیله معمولا 8 یا 9 کربن دارد و بخش آبگریز مولکول را تشکیل می دهد. به دلیل عملکرد بهتر عمدتا از آلکیل های شاخه دار در ساخت آلکیل فنل ها استفاده می شود. آلکیل فنل های اتوکسیله علاوه بر این نام ، مترادف هایی نظیر پلی اکسی اتیلن آلکیل فنل، نونوکسینول و تریتون نیز دارند. این ترکیب از واکنش آلکیل فنل مربوطه با تعداد مورد نیاز از اتیلن اکساید سنتز می شود. در نمونه های صنعتی توزیعی از نمونه های اکسی اتیلنی وجود دارد و مقدار میانگین آن ها را به عنوان n  گزارش می نمایند.

 با افزایش تعداد واحد اکسی اتیلن ( n)، سورفکتانت آبدوست تر می شود. در مواردی که n بین 1 تا 5 باشد سورفکتانت حاصله در آب انحلال ناپذیر و در روغن انحلال پذیر است. سورفکتانت های حاوی بیش از 5 واحد اکسی اتیلن در آب انحلال پذیر و در روغن انحلال ناپذیر خواهد بود. آلکیل فنل های اتوکسیله در محیط های گرم و اسیدی رقیق یا قلیایی و یا اکسید کننده پایدارند. انواع انحلال ناپذیر در آب بیشتر به عنوان امولوسیون کننده آب در روغن، کنترل کننده کف و کمک حلال و انواع انحلال پذیر در آب بعنوان امولسیون کننده روغن در آب برای ساخت رنگ های آب پایه، امولوسیون های دفع آفات، محصولات آرایشی بهداشتی و نیز شوینده ها به کار برده می شود. در انواع مختلف فرمول های معمولاً 1 تا 20% از آلکیل فنل اتوکسیله های به کار می رود.

این افزودنی در نیمه ی دوم قرن بیستم معرفی شد و در کشور های مختلف کاربرد زیادی پیدا نمود. به طور مثال در ایالات متحده در سال 1995 میلادی 500 میلیون پوند از آن مصرف گردید. این افزودنی در فرمولاسیون طیف وسیعی از شوینده ها،رنگ، چسب، امولسون دفع آفات و روغن های تراش کاری به کار برده می شود.

 

منبع: 

1- نونیل فنل اتوکسیله، افزودنی پر مصرف ، ایمان تقی زاده، سید حامد موسوی، محمود حاجیان، هشتمین همایش ملی و نمایشگاه تخصصی مهندسی محیط زیست

2- Rosen, Milton J. et al, Surfactants and Interfacial Phenomena fourth edition, John Willey & Sons,New Jersey, 2012.

Search